Klasa III D: Notatka - przemiany w XIX wieku

Wpływ odkryć i wynalazków na życie codzienne.

1. Rozwój przemysłu i warunków życia:

- procesy urbanizacyjne,

-zainteresowanie turystyką i sportem (pierwsze współczesne igrzyska olimpijskie w Atenach).

2. Odkrycia naukowe w dziedzinie medycyny:

- wzrost znaczenia higieny,

-odkrycie zarazków chorób, m.in. wścieklizny i gruźlicy przez Ludwika Pasteura i Roberta

Kocha,

- pojawienie się szczepionek,

- wzrost długości życia.

3. Wynalazki:

- telefon (wśród zamożnych mieszkańców),

- gramofon,

- aparat fotograficzny,

- kinematograf,

- oświetlenie gazowe i elektryczne miast,

- rower (bicykl),

- tramwaj elektryczny,

- nieliczne samochody.

Rozwój przemysłu od połowy XIX wieku:

1.       Wykorzystanie zjawiska indukcji elektrycznej w gospodarce i przemyśle europejskim II połowy XIX wieku.

2. Działalność Thomasa Edisona: wynalezienie żarówki elektrycznej (1879 r.), udoskonalenie prądnicy, stworzenie systemu przekazywania energii elektrycznej za pomocą napowietrznych przewodów.
3. Wykorzystanie elektrowni cieplnych (od 1882 r.) i wodnych (od 1895 r.), wprowadzenie silników elektrycznych w przemyśle, rozpowszechnienie oświetlenia elektrycznego.
4. Rozwój przemysłu w regionach pozbawionych surowców energetycznych (początek XX wieku).
5. Wzrost produkcji i jakości, z równoczesnym obniżeniem cen żelaza i stali jako czynnik decydujący o rozwoju przemysłu ciężkiego, metalurgicznego, maszynowego, wydobywczego i hutnictwa.
6. Początki przemysłu chemicznego, elektrotechnicznego, farmaceutycznego, włókienniczego i tekstylnego, zwłaszcza bawełnianego.
7. Dominująca rola w gospodarce światowej Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Francji.
8. Pojawienie się świadomości ekologicznej w Europie i Stanach Zjednoczonych; powstanie pierwszych parków narodowych, np. Yellowstone – 1872 r.

Nowe idee w dziedzinie nauki, kultury i sztuki

Karol Darwin - ogłosił (w 1859 r.) teorię ewolucji, która głosiła, iż człowiek powstał w wyniku ewolucji a jego krewnym są małpy człekokształtne. Teoria ta wywołała kontrowersję w Kościele, gdyż była ona przeciwna temu, co wyznawał - teorii kreacjonistycznej (jednorazowe stworzenie Wszechświata, przez Boga).

Wilhelm Roentgen - odkrył (w 1895 r.) promienie X, które potrafiły przenikać przez różne substancje a także przez ciało człowieka.

Maria Skłodowska - Curie wraz z mężem Piotrem Curie, prowadzili badania nad promieniotwórczością oraz odkryli dwa pierwiastki promieniotwórcze - polon i rad.

Dmitrij Mendelejew - dokonał klasyfikacji pierwiastków (układ okresowy pierwiastków - tablica Mendelejewa).

Secesja - wprowadzono w architekturze proste geometryczne formy, znormalizowane elementy po to, aby montaż był szybki (bez stosowania bogatego zdobnictwa)

Sztuka:
Realizm      +         Akademizm    =    Impresjonizm
(obrazy             (przedstawienie     (indywidualna wizja
najbardziej         za wszelką cenę     rzeczywistości)
rzeczywiste)       piękna)

Postimpresjonizm - nie pełna swoboda twórcza. Postimpresjoniści - Vincent van Gogh, Paul Cezanne i Paul Gauguin.

Symbolizm - kierunek w sztuce, polegający na symbolach, barwnych plamach.

Neoromantyzm - kontynuacja tradycji romantyzmu przez kompozytorów.
Neoromantyk - Richard Wagner.

Łączność

                Już w 1838 roku można było się komunikować za pomocą wynalezionego przez Samuela Morse'a telegrafu.

                W 1858 roku na dnie Oceanu Atlantyckiego został ułożony telegraficzny kabel,  który umożliwił połączenie między Wielką Brytanią a USA. Później na początku XX wieku sieć takich kabli  morskich oplotła całą kulę ziemską.

                Komunikacje całkowicie zmieniło wynalezienie telefonu. Jego twórcą był Antonio Meucci natomiast wynalazek opatentował  Aleksader Bell.

                Wielkim osiągnięciem było odkrycie fal elektromagnetycznych,  umożliwiły one bowiem przesyłanie wiadomości bez żadnych przewodów.

                 W 1899 roku po raz pierwszy udało się przesłać sygnały drogą radiową z Francji do Wielkiej Brytanii. Wydarzenie to umożliwiło utrzymanie łączności ze statkami na morzu.               Po 1850 roku rozpowszechniono udoskonalone środki łączności, fotografia i poligrafia wpłynęły na rozwój prasy - pojawiły się pierwsze gazety codzienne. 

                Wszystkie te wynalazki ogromnie przyspieszyły obieg informacji, przez które z czasem zaczęło się kształtować masowe społeczeństwo.

Transport

Jeden z wcześniejszych wynalazków, maszyna parowa, znalazł większe zastosowanie dopiero w II poł. XIX w. Użyto go w statku parowym, który odbył pierwszy rejs w 1807 r. Powszechnie zaczęto tego używać 50 lat później. Parowce były jednak zawodne i nie wyparły żaglowców, udało się to dopiero parowcom z napędem śrubowym.

Zmieniono budulec statków, z drewna na stal i żelazo, dzięki czemu podróże stały się bezpieczniejsze.

Zbudowano wiele kanałów, z czego najważniejszym był Kanał Sueski, którego budowę zakończono w 1869 r.  Wybudowano również Kanał Panamski i Kanał Kiloński.

Od połowy XIX w. nastąpił gwałtowny rozwój kolei. Zaczęto wprowadzać lokomotywy elektryczne i spalinowe.

Pod koniec XIX w., prekursorzy lotnictwa, bracia Wright, zastosowali silnik spalinowy jako napęd samolotu.

Rolnictwo i przemysł przetwórczy

1.       W drugiej połowie XIX w. nastąpił wzrost plonów. Było to możliwe, dzięki  rozwojowi przemysłu chemicznego (nawozy sztuczne i środki owadobójcze) oraz postępującej mechanizacji.

2.       Dzięki badaniom naukowym m.in.  Ludwika Pastera powstał przemysł przetwórczy. Możliwość pasteryzacji żywności  oraz jej napływ z USA przyczyniły się do obniżenia cen żywności. Spowodowało to kryzys.  Wiele gospodarstw upadło, a byli rolnicy zaczęli pracować w fabrykach.